Mire que lle digo don Manoel! Facía anos que non miraba un ollomol tan lucido como o que lle vendeu a Laura hoxe no Mercado de Bouzas. E que, por certo, leva vostede con tan pouco xeito que vaille ir parar ao chan! Tan medrado e lucido o vexo, que tráeme ás mentes aquel da nosa noiteboa do trinta e seis, na que, grazas a dona Alicia, ceamos en troques de patacas ollomol adobado con dignidade! O de “grazas a dona Alicia” non deixa de ser un falar, que xa lembrará vostede que tanto dona Alicia como o seu marido pretenderan aquela noite aproveitarse da nosa necesidade e miseria, pagando menos da metade do que valía o ollomol que lle encargaran á miña nai para noiteboa.
- Ou mo deixa no que eu digo ou a ver que llo vai a mercar a estas horas −dixera daquela don Miguel todo fachendoso e pimpante!
- Pois
mire que lle digo don Miguel! Que iso é precisame
nte o que imos facer! −respondeulle
entón a miña nai –que na nosa fame mandamos nos!
Ningún rancor con ela, don Manoel! Non lle voto toda a culpa a ela de facer
o que fixo e de ser como era, senón á sociedade que a desamañou. Que teño para
min que dona Alicia, como ás máis das “donalicias” de onte e de hoxe,
foron de novas nenas feiticeiras grávidas de ilusións e boaventuras e
adolescentes bébedas de posibilidades despois. Para nunha volta de man, acabar
aferrolladas a un matrimonio construído de frustración e renuncias. Matrimonio do
que, segundo a lei de deus, non había volta atrás! Todo o máis chorar os sete
chorares maxinando o ben que lle houbera ido con aquel ou aqueloutro galán que
a pretendera. Chorar e laiarse esquecendo que a solucións dos nosos problemas e
frustracións está, ás mais das veces, en cambiar nos mesmos, e non en cambiar de
consorte.
Dona Alicia ven sendo unha daquelas damas que nin discute novidades, nin comprende constitucións, nin se cura de opinar conforme a estas ou ás outras ideas, firme no seu inquebrantable fanatismo relixioso, dogmatismo que ao social e político estende [1]. Unha desas mulleres para as que un home sempre leva razón cando as golpea, as humilla ou as ignora.
- Seguro que sen me decatar sequera, en algo ofendín a súa virilidade! −xustifican.
Dona Alicia acepta de bo grao que o desbaldidor do seu marido ande, intentando aparentar cos amigos o que non é e o que non ten, a patadas co diñeiro que non teñen. Acepta que fundira e xogo e putas os cartos da cumprida dote que aportou ao casorio, aínda que tal aceptación implique andar decotío escapada dos acredores, con cada día menos tendas que lle vendan fiado, tan afogada coas débedas que non poida nin mercar unha vasquiña nova cando a que leva acotío está chea de brillos, ou uns polvos de arroz ou a crema Bella Aurora que tanta falla faille para disimular as incipientes engurras. E por riba ter que escoitar a resposta do seu marido cando lle pide algún diñeiro para mercalas:
- Eso no son más que tonterías! ¿Para quién quieres arreglarte tú, si ya estás casada?
O sexo é para don Alicia unha constante frustración. Nunca o hai cando a ela venlle a gana; sempre cando a el as urxencias. E sempre é sen pararse en outras consideracións, sen deterse a tomar os tempos axeitados. E se ela se resiste, mellor! Que unha violación, aínda que sexa da muller propia, o motiva moito máis que cando ela lle deixa facer sen reaccionar, como se estivera morta. Por non falar das veces que ten que aturar que a use para masturbarse pensando en outra! Sen ires máis lonxe a semana pasada, cando chegou da casa da Collona un pouco caneco de máis e moi fora de si, porque se lle acabara o creto, e dona Esperanza non lle permitira fornicar máis ao che debo.
- Miguel que vas máis cacheiro cun verrón! A ver se as vas pagar coa parenta e para logo de nove meses vas ter que apandar coas consecuencias! −acírranlle os amigos que, aínda que si que estiveron cada quen coa súa pendanga, seguen con gana de foder.
E se esta caste de damas da burguesía ás que veño a alcumar coma “donalicias”
son así tomadas de unha en unha, collidas en grupo son moito peores! Como os
animais encerrados en mandas, as “donalicias” desenvolven graves
cadros de ansiedade e agresividade seguidos de episodios depresivos, e unha grave
afectación da saúde mental e da estabilidade emocional. Non tema don Manoel
que non é diagnóstico meu! Me limito a repetir como un papagaio ás expresións de
don Evaristo, o aposto e baril médico da rúa dos Ferreiros que gustan visitar
acotío ás donas das que estamos a falar, e que xa está farto de receitar tanto placebo
para alivio, xa que non remedio, dos devanditos males! Que fármacos para estas
doenzas non as hai nas boticas!
Que cantidade de enerxía, don Manoel, empregan en manter ás aparencias, as
convencións sociais, en ocultar as súas desgrazas individuais dentro do grupo. Rara
vez discuten entre elas, e menos diante do inimigo exterior, o home. Non hai
espazo para a solidariedade, e se algunha delas cae na tentación, ou amosa algún
signo de debilidade, o resto de femias irán en grupo a magoar, a ferir, a lacerar
á probe inxenua como pouco digna do seu sexo e condición. Cando cada unha delas
devece por deixarse caer nas mesma redes que abomina!
E mire que lle digo don Manoel! Non me estraña que comparada con estas
mulleres a mesma Pardo Bazán pareza a algúns un exemplo de feminismo, porque exemplos
hai para todo, e un abisinio non parece tan negro cando o comparas cun etíope. E
feminismos hai para todos os gustos. Dende feminismos sentidos ata sobrevidos; dende
os biolóxicos ata os científicos; dende os que integran a perspectiva de clase,
ata os feminismos meramente folclóricos, como o do personaxe aquel que afirmaba
todo foncho na prensa, no que pensaba era toda unha declaración “de apoio á
loita feminista”, que “tiña por norma non falar mal das mulleres, sexan quen
sexan, representen o que representen”. Porque eu don Manoel, que son dos tempos
que son, como creo fondamente na igualdade de tódolos sexos, cando teño que
criticar a alguén, do mesmo xeito que non reparo no color do que teñen os
ollos, tampouco o fago tendo en consideración en cal dos múltiples sexos
milita.
Sei que queda moito por avanzar. Que a república foi un primeiro banzo dos
moitos que compre subir. Que logo na ditadura, recuamos da man de cregos e
militares en igualdade e dereitos ata a idade media. E recuamos todos! Homes e
mulleres; a sociedade no seu conxunto. E que hoxe, nas mans desta tan curiosa
transición, imos avanzando, a pequenos pasos e moito máis lento do que
cumpriría, pero avanzando camiño á necesaria igualdade de dereitos. Pero sei tamén
que para poder avanzar máis rápido cómpre o traballo de todos. O traballo, si,
que non a loita! Que loita implica violencia e demasiada violencia sofren xa ás
mulleres. Traballo e mobilizacións tamén. Aínda que sempre acompañadas de formación
e educación! E nada de “sácate ti que me poña eu”, senón cóbado con cóbado,
apostos facendo bo xugo e turrando do mesmo carro. Para que nunca máis se poda
dicir con razón de muller ningunha:
“Así o atopamos e así o habemos de deixar” é a fórmula que a todo aplica,
crendo firmemente que o mundo, por moitos tombos que dea, volve sempre ao que
ela viu, coñeceu e sentiu, na súa florida mocidade.[2]
