Mire que lle digo don Manoel! Que tempos estes nos que xa ninguén quere que
os nenos enfronten os seus medos, tristuras, rabias ou vergoñas! Nin tan sequera
uns poucos minutos de saudábel aburrimento! Cando están ledos ou entretidos ninguén
temos problemas en aturalos, o malo está
cando queremos un pouco de tranquilidade, e o neno reclama a nosa atención e
coidados. Daquela o máis rápido e efectivo é meterlle ao picariño un chupete entre
os dentes, para que teña algo no que se entreter. Nada novo, don Manoel, que xa
os construtores de pirámides dábanlle aos cativos efixies de barro recheas de
mel. Hoxe a electrónica veu botarnos unha man e temos chupetes máis eficaces: os
teléfonos móbiles. E se non funciona sempre podemos volver ás vellas receitas:
Cando o
neno chora cómpre o limpar,
fartalo
de leite e o acariñar.
E despois
de todo se non quer calar,
dea media volta e déixeo chorar.
Que tampouco cómpre esquecer que como di o refrán “o neno chora polo seu
ben e o vello polo seu mal”!
Non me teña, don Manoel, por inimigo do progreso, que tal non son! Soamente
advirto que ne quid nimis, nada en exceso, e que cando o neno abandona
os xogos de grupo para refuxiarse nas máquinas pode chegar a ser un túzaro sen
ningunha habilidade nin interese en comunicarse cos demais. E xa sabe, don
Manoel, aquelo que di que “para os nenos os xogos non son tales, senón as
súas máis serias actividades”, e que “o home non deixa de xogar porque
se faga vello, senón que se fai vello porque deixa de xogar”.
Aínda que non é menos certo que para ser un túzaro non se necesita un
móbil. Porque o Xosé, o fillo do meu amigo Diamantino, era túzaro de seu, sen
necesidade de ferramenta ningunha que o fixera máis apartadizo. Aló polos anos
sesenta a familia deixara os aires de Bouzas polos do Calvario, e o Xosé pasara
de xogar ao gua, á buxaina, ao cravo e á billarda na Alameda a face-lo mesmo no
Campo das Caralladas.
O Xosé tiña un único amigo: Álvaro, o fillo duns veciños dos seus pais que quedara
co corpo deformado e as pernas paralizadas por mor da polio, aquela maldita enfermidade
que deixou a moitos nenos moi mancados de corpo e alma naqueles anos sesenta. O
que empezara sendo soamente unha tarefa imposta ao Xosé polos seus pais que
consistía en recoller ao Álvaro da parada do autobús do colexio dos xesuítas,
dos “corvos” pola color azul escuro dos seus uniformes, e axudalo a chegar á
súa casa, acabou en amizade por mor do forte vincallo que a xenreira á aquela obriga
provocaba nos dous. Aínda que, como tantas veces sucede, os dous amigos non
podían ser máis distintos entre eles; alto e forte coma un carballo o Xosé, eivado
das dúas pernas e miudiño como un gorrión o Álvaro; máis zoupo que un burro
atado a un poste o primeiro, lizgairo como un esquío o segundo; triste como
prado sen rego un, ledo como unha gaita nas festas o outro; a súa asociación os
facía fortes e resistentes fronte ás risas e as burlas do mundo, do mesmo xeito
que un lique, feito da simbiose dunha alga e un fungo, e moito máis resistente
á secura, ao frío e á calor que cada un deles por separado. E se o Xosé estaba
presto a ceibar unha labazada ao primeiro que ousara facer a máis mínima
referencia a discapacidade física do seu amigo, Álvaro nono estaba menos para inxuriar,
vituperar e ferir coa súa afiada prosa ao que intentara burlarse da pequenez
mental de Xosé.
Álvaro gustaba moito da lectura; lía disto, destoutro e do de máis alá. Pero nestas nas que andamos estaba especialmente enguedellado coa ficción científica. Descubrira que despois de Tarzán, Edgar Rice Burroughs escribira unha chea de novelas coas aventuras dun tal John Carter en Barsoom, o nome que os marcianos dábanlle ao seu planeta, e despois dunha breve incursión polos Clark Carrados, Johnny Garlan das novelas de “a duro” das editoriais Molino e Toray, recalar nos Heinlein, Wyndham, Clarke ou Asimov da colección Nebulae. Todas estas lecturas inzaban o seu peito de esperanza, soñando que, libre da gravidade da terra, podería ceibar as pernas dos ferros, parafusos e bisagras, que no espazo non necesitas muletas! As lecturas e a realidade, que andaba moi emocionado contándolle a Xosé as fazañas de Yuri Gagarin.
- Manda truco! E disque foi nun foguete?
- El ía nunha cápsula. O foguete ía empuxando.
- Como un deses das festas?
- Supoño que si pero máis grande.
- E non poderíamos nos facer un foguete e mandar alguén ao espazo?
- Se ves que tal ao fillo da Xenara que non deixa de chorar ...
Pasaron os días e a idea ía callando na vontade de Xosé e no enxeño de Álvaro. Restos de foguetes das festas para o corpo e a cana de estabilización había abondo no campo das Caralladas. E pólvora para a propulsión non era moi complicado de fabricar: 15% de carbón vexetal; 10% de xofre e 75% de nitrato potásico. O carbón vexetal de queimar anacos de polas mortas nunha fogueira; o xofre de matar os ácaros das galiñas e o nitrato potásico do fertilizante das leiras. Machucar e mesturar todo nun morteiro da cociña de casa, encher o corpo do foguete con ela, pechar a tobeira de saída con arxila e a mecha dun chisqueiro. E no papel de Gagarin un liscanzo daqueles que algúns chaman serpes de cristal.
- E que ven sendo iso que pon no casco de Gagarin? -preguntou o Xosé
- CCCP, que quer dicir Unión de Repúblicas Socialistas Soviéticas.
- E logo! Non era ruso?
- Tamén, pero o importante é que foi o primeiro home no espazo! E sabes o que dixo cando chegou á terra?
- Conta!
- Que alá arriba mirara e mirara, e ata abesullara, e que non vira a ningún deus alá arriba!
- Que animal! Se o collen seguro que o fusilan!
- Non tal! Que é soviético, e alá está prohibido crer en deus! -aclarou Álvaro.
- Que cousas! Sexan uns sexan outros, todos son a prohibir á xente a pensar o que queiran!
- Tamén dixo que dende alá non vía fronteira ningunha; so unha terra fermosa que cumpría salvar.
- Iso gústame máis!
Chega o día do lanzamento. Vai un sol esplendoroso e non hai nin unha nube no ceo. десять (desâtʹ), девять (devâtʹ), восемь (vosemʹ) ... fai a conta atrás Álvaro imitando aos seus colegas do cosmódromo ruso. Ala vai o foguete, dereito como un fuso! Entón, cando o foguete está no máis alto da súa traxectoria un golpe de vento o afasta da vertical e os nosos aprendices de fogueteiros o perden de vista.
- Calquera sabe onde foi a parar! −laméntase Álvaro.
- Si. −rosma o Xosé por toda resposta.
Días despois souberon algo máis. Corría polas tendas dos Choróns o sorprendente
caso, peripecia ou incidente, que lle pasara á Marica do Coxo, á que chamaban “A
gata” polos seus fermosos ollos verdes. Disque, aproveitando o bo tempo, estaba
a poñer a roupa ao clareo cando caéralle do ceo un liscanzo vivo enriba da cabeza!
E que ela soubera aqueles bichos non voaban, nin había no campo, nin nas casas
dos arredores, ninguén que llo puidera chimpar con tal precisión riba do pelo
recen peiteado de perruquería.
E mire que lle digo don Manoel! Estaríache bo o choio que o noso amigo o liscanzo
astronauta marchara de volta para o campo das Caralladas entoando polo baixiño
aquela de:
Fun a
taberna do meu compadre
Fun polo
vento e vin polo aire.
Foi como
cousa de encantamento,
que fun
polo aire e levoume o vento
