Mire que lle digo don Manoel! O seu amigo o Tavo é toda unha fonte de sabedoría
galega! Pois que diría de quen, en acabando o conto da muller que a levaron a votar
nun autobús, non vai e cóntame outro, se cadra aínda máis divertido que o
anterior! O sucedido ven, coma el, das terras da Limia, concretamente daquela
parte que outro dos meu amigos limiaos chamou en letras de caixa “O trasmundo de Antioquía”, e vai de animais;
dun labrego buzaco máis amigo da forza física que da razón, e dunha xugada de
bois de forzas dispares.
Venancio, que tal era o nome do noso labrego, herdou dun tío, o párroco de
Santo Estevo de Sandiás, unha parella de bois, un carro e un fermoso xugo de mulido,
daqueles que algúns chaman castelán e outros cornal, decorado no seu frontal con
entallas formando estrelas e outras figuras contra o meigallo, e unhas cubertas
de pel rematadas en flocos para escorrenta-las moscas. Feliz coma unha perdiz e
ledo coma un cuco quedou Venancio con este agasallo da sorte, se cadra tanto máis
apreciado cando menos esperado, xa que pouca ou ningunha noticia tiña do seu parentesco
co crego.
Feliz polo menos ata que xuntou os bois para levar, xunto co seu aprendiz,
uns perpiaños que fixera no seu taller de canteiro, que tal era o seu oficio, ata
a fachada da casa que os Peláez estaban a erguer na carreteira de Castela. Tan desirmáns
de xenio e forza eran os bois que xunta-los nunha xugada deulle máis traballo
que facerlle un pantalón a un polbo.
-
Sorte que non teño que labrar con eles! –dixo para si –que ían quedar os regos máis tortos que a rabela do arado.
Para chegares a Xinzo dende o seu taller había que meter o carro de bois
por unha congostra fonda e estreita, e co chan inzado de grandes pelouros de
seixo. O carro vai dando saltos de pedra en pedra ata que unha das rodas queda
atascada entre dúas, e a xunta non da sacado o carro do atasco por moito que puxe.
Venancio é moi forte, pero pola situación do carro non ten de onde turrar. Así
que, despois dun par de blasfemias e un arrenego, dille ao seu aprendiz que
retire o boi vello e que o amarre a el ao xugo. O rapaz dille que como non ten
cornos non sabe por onde o vai amarrar ao xugo, cousa que ao Venancio non lle
soa moi ben. Ao fin o mozo amarra ao seu patrón como pode e comezan a turrar do
carro con todas ás súas forzas. O aprendiz aguilloa ao boi novo e este
esfórzase, pero non dan sacado o carro. Venancio está medio afogado porque a
correa coa que está atado ao xugo moveuse e a ten polo pescozo, pero, túzaro
como é, aínda ten forzas para berrar:
-
Caguendiós, rapaz! Pícame a min tamén coa
aguillada que senón non dou feito!
E mire que lle digo, don Manuel! que como din por esas terras “en calzar abarcas e xunguir á mulida pásase
o día”, e tamén que “o que á mulida
xongue,alpargatas gasta e de mulleres fai caso,sempre andará descalzo”.
