Mire que lle
digo, don Manoel! Eu de amores seille tanto coma de albardar ratos, pero o demo, cando non ten que facer, sacha os
nabos antes de nacer, e ben se me alcanza que se a semana seguinte xa están
no seu posto os gaiteiros de sempre, e o João non falta ao baile, pouco espilido ha de
ser para que non repare en que a mais garrida moza de Campobecerros esmorece porque
a saque a bailar! Porque, don Manoel, eu non tiven o gozo de coñecer á Fina nos
seus anos mozos pero, como gusta de dicir o Eladio, ben se ve pola vaca como foi a xovenca, e seguro que non era daquelas
que teñen que darlle a beber ao mozo a quen queren atraer mais licor que o dos
seus ollos!
E fálolle de dar
a beber un licor ao mozo para o namorar, porque moitos dos vellos costumes e
tradicións coas que as mozas procuran engaiolar aos mozos para que as pretendan
teñen que ver con beberaxes preparados a este fin con viño ou augardente mesturado
con cinza de queimar un guecho de cabelo da moza, ou pingas da cocedura de osos
de defunto, e aínda de sangue do período. As rapazas de Bouzas son un pouquiño mais
finas e delicadas; recollen no solsticio de verán herba de namorar nos cons das
praias e a poñen nun dos petos do home a quen queren conquistar, sen que este
se decate.
Outras tradicións
presentes en moitos lugares da nosa terra é o de facer nós nas xestas que
rodean certas ermidas como a da Santa María da Franqueira no concello da Cañiza,na
Paradanta, ou a de San Antón no concello
de Gomesende, nas terras de Celanova. Se a moza logra facer o nó cunha man soa,
é sinal de que casará nese mesmo ano.
Dende
o alto da Cañiza
Vexo
o coto da Franqueira
As
mozas que atan a xesta
Non van alá mais solteiras.
Tamén nalgunhas
capelas coma a de San Eliseo, ou a de Santo Antonio, hai o costume de que as
mozas tiren unha pedra que ten a forma do peletre da mariola a un pozo cunha
boca moi estreita que hai nos arredores, dicindo:
San Eliseo, casar quero...
Se a pedra entra pola
rendiña é sinal de que a rapaza casará aquel ano.
Os santos
casamenteiros teñen, don Manoel, un traballo moi especializado, e compre saber
a quen dirixirse consonte os casos. Por exemplo as viúvas, se quixeren pedir un
novo casamento deben dirixirse a Santa Ana, que é quen sabe dese oficio. As moi
feas e deformes deben dirixir as súas preces a San Xudas Tadeu, que é o santo
das causas desesperadas e perdidas. Para aquelas que xa non están na súa
primeira xuventude o seu avogado é San Bento de Palermo para os do norte de
Galicia e San Gonzalo de Amarante para os miñotos.
San
Gonzalo de Amarante
Casamenteiro
das vellas
Por
qué non casas ás novas
Que mal che fixeron elas
Traballo
especializado e de risco!, engadiría eu! Polo menos no caso de Santo Antonio que
ocúpase das rapazas novas. Porque cando cando o santo non lles concede o que
pediran quítanlle as veas acesas que lle ofreceran, e o castigan en efixie azoutando,
salpicándolle viño por riba, picándolle con alfinetes, atándolle unha corda ao
pescozo, meténdolle nun pozo ou poñéndolle mirando contra a parede.
E mire que lle
digo, don Manoel! Contan en Portugal que Santo Antônio e São
Gonçalo rifaban porque cando
aínda non se establecera con claridade as competencias dun e outro, as mozas
casadeiras pedían a intervención dun santo sen ter en conta a especialización citada.
Di o poema:
Santo
Antônio ficou bravo
com
Jesus foi reclamar:
-
Em assuntos de noivado
e
casório ao pé do altar
São
Gonçalo ainda acaba
ocupando o meu lugar...
O
Senhor sorriu e disse:
-
Toniquinho, não esquenta:
Você
casa as que têm vinte,
ele
casa as de cinquenta
Você
para em vinte e nove,
ele assume até os noventa
Pois
não é que o tal acordo
fez
o céu se encher de graça?
Os
dois santos se abraçaram
e
até hoje, sem pirraça
Santo
Antônio acode a uva,
São
Gonçalo, a uva passa
(A Disputa
de São Gonçalo com Santo Antonio pela Proteção das Encalhadas. Oswaldo Rios
e Fabio Sombra)
