O liscanzo astronauta.

 

Mire que lle digo don Manoel! Que tempos estes nos que xa ninguén quere que os nenos enfronten os seus medos, tristuras, rabias ou vergoñas! Nin tan sequera uns poucos minutos de saudábel aburrimento! Cando están ledos ou entretidos ninguén temos problemas en aturalos,  o malo está cando queremos un pouco de tranquilidade, e o neno reclama a nosa atención e coidados. Daquela o máis rápido e efectivo é meterlle ao picariño un chupete entre os dentes, para que teña algo no que se entreter. Nada novo, don Manoel, que xa os construtores de pirámides dábanlle aos cativos efixies de barro recheas de mel. Hoxe a electrónica veu botarnos unha man e temos chupetes máis eficaces: os teléfonos móbiles. E se non funciona sempre podemos volver ás vellas receitas:

Cando o neno chora cómpre o limpar,

fartalo de leite e o acariñar.

E despois de todo se non quer calar,

dea media volta e déixeo chorar.

Que tampouco cómpre esquecer que como di o refrán “o neno chora polo seu ben e o vello polo seu mal”!

Non me teña, don Manoel, por inimigo do progreso, que tal non son! Soamente advirto que ne quid nimis, nada en exceso, e que cando o neno abandona os xogos de grupo para refuxiarse nas máquinas pode chegar a ser un túzaro sen ningunha habilidade nin interese en comunicarse cos demais. E xa sabe, don Manoel, aquelo que di que “para os nenos os xogos non son tales, senón as súas máis serias actividades”, e que “o home non deixa de xogar porque se faga vello, senón que se fai vello porque deixa de xogar”.

Aínda que non é menos certo que para ser un túzaro non se necesita un móbil. Porque o Xosé, o fillo do meu amigo Diamantino, era túzaro de seu, sen necesidade de ferramenta ningunha que o fixera máis apartadizo. Aló polos anos sesenta a familia deixara os aires de Bouzas polos do Calvario, e o Xosé pasara de xogar ao gua, á buxaina, ao cravo e á billarda na Alameda a face-lo mesmo no Campo das Caralladas.

O Xosé tiña un único amigo: Álvaro, o fillo duns veciños dos seus pais que quedara co corpo deformado e as pernas paralizadas por mor da polio, aquela maldita enfermidade que deixou a moitos nenos moi mancados de corpo e alma naqueles anos sesenta. O que empezara sendo soamente unha tarefa imposta ao Xosé polos seus pais que consistía en recoller ao Álvaro da parada do autobús do colexio dos xesuítas, dos “corvos” pola color azul escuro dos seus uniformes, e axudalo a chegar á súa casa, acabou en amizade por mor do forte vincallo que a xenreira á aquela obriga provocaba nos dous. Aínda que, como tantas veces sucede, os dous amigos non podían ser máis distintos entre eles; alto e forte coma un carballo o Xosé, eivado das dúas pernas e miudiño como un gorrión o Álvaro; máis zoupo que un burro atado a un poste o primeiro, lizgairo como un esquío o segundo; triste como prado sen rego un, ledo como unha gaita nas festas o outro; a súa asociación os facía fortes e resistentes fronte ás risas e as burlas do mundo, do mesmo xeito que un lique, feito da simbiose dunha alga e un fungo, e moito máis resistente á secura, ao frío e á calor que cada un deles por separado. E se o Xosé estaba presto a ceibar unha labazada ao primeiro que ousara facer a máis mínima referencia a discapacidade física do seu amigo, Álvaro nono estaba menos para inxuriar, vituperar e ferir coa súa afiada prosa ao que intentara burlarse da pequenez mental de Xosé.

Álvaro gustaba moito da lectura; lía disto, destoutro e do de máis alá. Pero nestas nas que andamos estaba especialmente enguedellado coa ficción científica. Descubrira que despois de Tarzán, Edgar Rice Burroughs escribira unha chea de novelas coas aventuras dun tal John Carter en Barsoom, o nome que os marcianos dábanlle ao seu planeta, e despois dunha breve incursión polos Clark Carrados, Johnny Garlan das novelas de “a duro” das editoriais Molino e Toray, recalar nos Heinlein, Wyndham, Clarke ou Asimov da colección Nebulae. Todas estas lecturas inzaban o seu peito de esperanza, soñando que, libre da gravidade da terra, podería ceibar as pernas dos ferros, parafusos e bisagras, que no espazo non necesitas muletas! As lecturas e a realidade, que andaba moi emocionado contándolle a Xosé as fazañas de Yuri Gagarin.

-          Manda truco! E disque foi nun foguete?

-          El ía nunha cápsula. O foguete ía empuxando.

-          Como un deses das festas?

-          Supoño que si pero máis grande.

-          E non poderíamos nos facer un foguete e mandar alguén ao espazo?

-          Se ves que tal ao fillo da Xenara que non deixa de chorar ...

Pasaron os días e a idea ía callando na vontade de Xosé e no enxeño de Álvaro. Restos de foguetes das festas para o corpo e a cana de estabilización había abondo no campo das Caralladas. E pólvora para a propulsión non era moi complicado de fabricar: 15% de carbón vexetal; 10% de xofre e 75% de nitrato potásico. O carbón vexetal de queimar anacos de polas mortas nunha fogueira; o xofre de matar os ácaros das galiñas e o nitrato potásico do  fertilizante das leiras. Machucar e mesturar todo nun morteiro da cociña de casa, encher o corpo do foguete con ela, pechar a tobeira de saída con arxila e a mecha dun chisqueiro. E no papel de Gagarin un liscanzo daqueles que algúns chaman serpes de cristal.

-          E que ven sendo iso que pon no casco de Gagarin? -preguntou o Xosé

-          CCCP,  que quer dicir Unión de Repúblicas Socialistas Soviéticas.

-          E logo! Non era ruso?

-          Tamén, pero o importante é que foi o primeiro home no espazo! E sabes o que dixo cando chegou á terra?

-          Conta! 

-          Que alá arriba mirara e mirara, e ata abesullara, e que non vira a ningún deus alá arriba!

-          Que animal! Se o collen seguro que o fusilan!

-          Non tal! Que é soviético, e alá está prohibido crer en deus! -aclarou Álvaro.

-          Que cousas! Sexan uns sexan outros, todos son a prohibir á xente a pensar o que queiran!

-          Tamén dixo que dende alá non vía fronteira ningunha; so unha terra fermosa que cumpría salvar.

-          Iso gústame máis!

Chega o día do lanzamento. Vai un sol esplendoroso e non hai nin unha nube no ceo. десять (desâtʹ), девять (devâtʹ), восемь (vosemʹ) ... fai a conta atrás Álvaro imitando aos seus colegas do cosmódromo ruso. Ala vai o foguete, dereito como un fuso! Entón, cando o foguete está no máis alto da súa traxectoria un golpe de vento o afasta da vertical e os nosos aprendices de fogueteiros o perden de vista.

-          Calquera sabe onde foi a parar! −laméntase Álvaro.

-          Si. −rosma o Xosé por toda resposta.

Días despois souberon algo máis. Corría polas tendas dos Choróns o sorprendente caso, peripecia ou incidente, que lle pasara á Marica do Coxo, á que chamaban “A gata” polos seus fermosos ollos verdes. Disque, aproveitando o bo tempo, estaba a poñer a roupa ao clareo cando caéralle do ceo un liscanzo vivo enriba da cabeza! E que ela soubera aqueles bichos non voaban, nin había no campo, nin nas casas dos arredores, ninguén que llo puidera chimpar con tal precisión riba do pelo recen peiteado de perruquería.

E mire que lle digo don Manoel! Estaríache bo o choio que o noso amigo o liscanzo astronauta marchara de volta para o campo das Caralladas entoando polo baixiño aquela de:

Fun a taberna do meu compadre

Fun polo vento e vin polo aire.

Foi como cousa de encantamento,

que fun polo aire e levoume o vento