Para a fada Morgane

Mire que lle digo, don Manoel! Ben me sabe o ter novas da Morgane, a fermosa rapaciña loura que viñera da Bretaña, a estudar na ETRAD, non sei ben se canto popular con Xisco ou arpa con Begoña. Da Bretaña e sendo máis precisos da Haute Bretagne, porque tanto o pobo onde naceu, Goneg, como no que vive, Saint-Sulpice-la-Forêt, están nos arredores de Rennes, na Bretaña máis interior e, a dicir dalgúns, menos bretoa.

Coñece vostede Rennes, don Manoel? Eu ben pouco. Tan só da noite que fixemos aló camiño do ferry inglés que nos levaría a Cork, xa sabe, a vila da Aileen, a rapaza do Tiniño, da que xa lle falara en máis dunha ocasión. Foi unha viaxe de tolos a que fixemos en automóbil para volver a embarcar no pesqueiro que nos agardaba en Bantry; de Vigo a Donostia, e de Donostia pasando por Irún, Bayonne, Bordeos e Nantes ata Rennes. Chegados alá, o que é a mocidade don Manoel!, derreados como estabamos, aínda fomos a cear a un bistró e a dar unha volta pola vila para baixar o comido, antes de regresar ao hôtel. E teño que dicir que non sei se agora terá mellorado moito pero daquela a hostalería en Francia padecía gravísimas doenzas fillas dos omnipresentes monsieur chauvinisme e madame grandeur; o titulado bistró non deixaba de ser un furancho; o hotel unha pensión con penico e a cama mais chedeiro que leito. Ben de mañanciña saímos cara a vila de Roscoff, que está na costa norte da Bretaña a máis de douscentos quilómetros de Rennes, onde tomamos o transbordador a Cork, e xa, no que nos pareceu unha carreiriña de can, ao noso barco en Bantry.

Tempo despois, tomando uns netos con don Álvaro Cunqueiro, que se deixába caer ás veces pola taberna do Mincha, souben moitas máis cousas da capital do vello condado. E unha das que mais me chamaron a atención foi o coñecer que tamén eles andaban en liortas co nome que os demais lle daban a súa cidade. Que se nos temos que rifar cos de sempre para que non lle chamen Puenteareas a Ponteareas, ou Sangenjo a Sanxenxo, con quen teñen que loitar eles? Cos franceses que din Rennes?; cos bretóns que lle chaman Roazhon? Ou cos galos irredutibles que lle din Resnn, o nome en galó, ou gallo, unha lingua romance derivada, como o resto das linguas romances, do latín dos invasores romanos?

Cunqueiro sabía moito desta terra que utilizara como escenario dos ires e vires coma a faba na ola do sochantre das súas Crónicas de tal nome. Un sochantre, coma sen dúbida xa sabe, é o cóengo que está por baixo do chantre, polo menos no que a dignidade se refire, e que adoita a encargarse da ensinanza do canto chan aos nenos e aos capeláns; mais o sochantre de Cunqueiro, que leva por nome Charles Anne Guenole Mathieu de Crozón, é tamén tocador de bombardino en todo canto enterro de mérito houbera na Bretaña. Cunqueiro faille saír de Pontivy na carroza de Mamers o Coxo a tocar tal instrumento, (da familia do vento metal e voz de barítono/tenor, por certo), no enterro do fidalgo de Quelven. Na carroza espéranlle cinco compañeiros de viaxe ben peculiares; o coronel Coulaincourt de Bayeux; a luceciña azul de Guy Parbleu; o aforcado escribán de Dorne, Jean Pleven; a dama de ollos verdes coma esmeraldas, Clarina de Saint-Vaast e Monsieur de Nancy, o verdugo de Lorena. E digo ben peculiares porque, coma descubre o noso sochantre ao pouco de montar na carroza, todos eles, xente pacífica onde as haxa!, levan mortos ben de tempo.

E mire que lle digo, don Manoel! Se lle parece que isto non ven moito a conto coa fermosa rapaciña loura que viñera da Bretaña, a estudar na ETRAD, e qué poden ter en común este fato de réprobos, pantasmas, aforcados e sombras que viaxan en carroza camiño de Quelven polos camiños de Bretaña coa nosa rapariga, á que pretendemos dedicar esta conversa, direille que o señor Cunqueiro, que tanto vai brincando coa danza macabra, empuxando ventos polas congostras de Bretaña, coma facendo un círculo na terra galega para dispensarse de coller a cruz e o caldeiro do malfadado vivo que dirixe a procesión da estantiga, que algúns chaman santa compaña; o señor Cunqueiro, insisto, porque, amais de recoller e relatar as aventuras do mencionado sochantre, é douto e competente na Materia de Bretaña, como ben se pode enxergar no seu Merlín e familia, no que boa parte desta Materia son as andanzas da fada coa que a nosa Morganne comparte algo máis que nome.

Unha pantasma de ollos azuis ri na distancia,

saltando cara ao poñente:

por un camiño que persigo eternamente,

Tomo alento e cara alí vou.

 A luz do sol crébase pinga a pinga:

vai cantando e saltando alto

entre as flores cun son de ilusión,

nunha canción de soños.

Río, é tan rápido e alegre;

tan distante que chora a miña fantasía:

Espero que poida xacer algún día,

xacer por sempre e soñar

Fata Morgana de Christina Rossetti (1830-1894)