venres, 19 de xullo de 2019

Meu pai no carro do argazo.


Mire que lle digo, don Manoel! Non é descoido nin esquecemento, máis ben pudor ou recato, se ata a de agora non lle contara nada das miserias e infortunios que a miña probe naiciña tivo que apandar dende o aciago día no que os Comesaña, uns amigos de Alcabre viñeron pola casa coa noticia de que o corpo do meu pai aparecera na rebouza do túnel, preto da praia das Fontes.

Creo que xa lle falara, don Manoel, que o meu pai era home comprometido politicamente, membro do Ateneo Sindicalista Libertario e dirixente do Sindicato da Industria Pesqueira da CNT e redactor do seu voceiro El Despertar Marítimo, moito máis que un simple mariñeiro, moito máis que un simple sindicalista, un home culto con voz e opinión propias, elaboradas grazas ás moitas lecturas e ao afán de saber e facerse un home mellor, un home libre. Libre e libertario, como xa lle dixera, e ningunha das dúas podía ser tolerada polo novo orde que pretendía levar por diante tódalas arelas de liberdade dun pobo que comezaba a espertar do seu sono.

Aquel xullo de 1936 cheo de luz e esperanza de novos tempos encheuse de súpeto de nubeiros de tronada con camisa azul na procura da “eliminación de todo xerme disolvente que altere a fecunda harmonía entre capital e traballo” mediante “á depuración das filas da clase traballadora”. E segundo Víctor Montenegro presidente da patronal pesqueira de Bouzas e ilustre redactor de listas negras, “se hai algún sector desa obra depuradora, ningún en forma máis urxente que o sector pesqueiro”! Tío e sobriño complementábanse na tarefa: mentres o tío presentaba denuncias e delataba as xentes do mar, o seu sobriño Erasmo os asasinaba como a forma máis axeitada da continuación da loita de clases por outros medios”.

Contárame o pequeno dos Comesaña que aquela noite funesta escoitaran pasar “O coche fantasma” de Erasmo Montenegro, un Hudson Super Eight do 1930, pola carreteira que pasa á rentes da súa casa, o que, naqueles días posteriores ao levantamento fascista, eles ben sabían o que quería dicir. Así que, obviando toda prudencia, el e o seu irmán pequeno saíron atrás do automóbil por ver se eran quen de chegar a tempo a onde ía parar. Aínda estaban pola curva do Matadoiro cando ollaron ao lonxe, o resplandor dun disparo rachando as tebras da noite, e un intre despois dous máis e os seus estouros. Despois o rechío dos pneumáticos do Hudson camiño de Bouzas indicoulles que o vieiro estaba franco, e que poden avanzar ás agachadas ata o lugar onde adoitan deixar aos paseados. E alí, na encosta que leva ao túnel que cruza por baixo a carreteira de Samil, adiviñábase un vulto escuro; como o dun boneco desamañado. Era o cadáver do meu pai. Cumpríase así o que don Xosé Vilaverde, o que fora Secretario Xeral da Confederación Rexional Galaica da CNT e tallista de santos, predixo no mitin da CNT do Primeiro de Maio no Tamberlick : “o porvir pecharanos as súas portas para abrir as das nosas tumbas”.

Teño poucos recordos nidios daquela mañá na que o vello dos Comesaña entrou pola porta da casa a darnos como mellor soubo a noticia, non por temida menos terrible, e todos eles me parecen como alleos, como que lle tiveran sucedido a outro. Quero adiviñar as figuras do meu irmán pequeno bagoando e a miña nai co rostro crispado e dun estraño color gris, rinchando os dentes para non berrar de dolor, e o balbordo do infortunio choutando polas portas e ventás das casas de pescadores como unha chea lamacenta que asolagara de podremia a vida do pobo.

Teño poucos recordos, pero todos eles escuros, como esborranchados. Do mesmo xeito que nos periódicos ou no cine, a vida despois da sublevación sucedía en branco e negro.Pouco branco e moito negro; poucos traxes brancos, de comuñón ou de voda, algúns máis na burguesía adiñeirada; e moitos traxes negros; poucos nos homes, e case que perpetuos nas mulleres, que estaban sempre vestidas de morte, loito eterno que comezaba na adolescencia e non remataba máis que coa súa propia morte. Como dicía o meu probe pai asasinado, triste resultado dunha relixión que adoraba a un home torturado, unha relixión para a que a risa era cousa do diaño, unha igrexa de homes de negro que so quere mulleres disfrazadas de cascudas ao seu redor. Mal podía meu pai maxinar que o loito que tanta carraxe lle daba que a súa muller levara ía ser finalmente loito por el!

As horas da noite se arrastraban cunha lentitude exasperante. Soamente algúns salaios afogados rachan a calada da noite. Tocan na porta: é Dalmacio, un cenetista vello amigo do meu pai que estivera tamén na organización da loita do trinta e dous contra sociedade patronal “La Marítima”. Dalmacio despois de darlle as condolencias a miña nai achegouse e poñendo a súa forte man de traballador no meu ombro, miroume de fite aos ollos e díxome:

-          Camarada, tócache facer o máis difícil! Quedar canda a túa nai. Non ir morrer ás barricadas, que xa nonas hai; non fuxir comigo ao monte a loitar na guerrilla; non o saíres  na procura dos asasinos do teu pai para darlle morte ou morrer ti mesmo no intento! Para todo iso non fai falla máis valor que o da desesperación. Para quedar coa túa nai axudándolle a sacar adiante a familia, a sobrevivir a esta perda, a soportar as humillacións cotiáns de vivir a realidade que está a medrar ao noso redor, fai falla un valor moi especial: o valor da esperanza!

Explicounos logo o que estaba a pasar: o deixar os cadáveres dos paseados tirados ben a vista, sen xuíz nin forense que os levante, sen policía nin Garda civil que investigue os executores do asasinato, que ben o saben eles sen necesidade de preguntar! A estratexia do terror!

A miña nai, que ata ese momento semellaba non escoitar o que Dalmacio estaba a dicir, ergueu a testa e afirmou con voz rexa á que ninguén de nos atreveuse a levarlle a contra:

-          Meu home non vai quedar nunha cuneta como un can!

Ben de mañanciña, case que nin alborecera, mai puxo o pano na cabeza e saíu cara a Casa Parroquial. A miña nai, que non llo dixera don Manoel, era da congregación do Cristo dos aflixidos e, para desesperación do meu pai, tiña o sentido e maila vontade gobernada pola igrexa. E, o que é peor!, por don José Fernández Parada, popularmente coñecido como Padre Comesaña, un daqueles sacerdotes de pistolón ao cinto e correaxe militar por riba da sotana que pensaban que acirrar aos cans da morte formaba parte da súa sagrada misión.

-          Mire don Xosé! –dille miña nai ao chegares canda el –Eu quería pedirlle unha cousa …
-          Anda muller, que ben sei o que me queres pedir; e ben sabes ti que non cho podo dar.
-          Don Xosé! O meu home era un bo home!
-          Non serei eu o que diga que merecía a morte, que non é de bos cristiáns desexar a morte nin dos peores, pero o teu home era un dos soldado do diaño!
-          Se equivoca don Xosé! Que unha cousa é non ser home de igrexa e outra moi distinta ser mala xente! Que o meu home todo o que fixo na súa vida foi loitar por mellorar a dos demais!

Don José Fernández Parada é un cura despótico, que aínda que as veces intente disimular collendo prestadas as formas untuosas dos cregos é máis arisco que a casca da sobreira, convencido de que non se contan os mortos que matas cando deus está do teu lado.

-          Querida filla! E que nono ves? Que iso de loitar por mellorar a vida dos demais é o froito da arrogancia do demo intentando torcer a vontade de Deus que fixo a uns homes ricos e a outros pobres!
-          E non son a súa filla, –dille entón a miña nai, coa boca chea do sangue do seu marido asasinado, –que antes me pegara un tiro no padal que ter algo máis que ver co seu deus sedento de sangue e de vinganza!

Así que aquela mesma noite collemos o carro co que os Comesaña ían na procura de argazo para o estrume das leiras, puxemos o cadáver riba das algas, e polo túnel que aínda existe baixo a carreteira de Samil levámolo arrolado polo canto do eixo ata sementalo nun lugar secreto onde puidera agardar sen persecucións o día en que os homes cheguen a ser irmáns, cese a desigualdade e a Terra sexa paraíso libre da Humanidade.

E mire que lle digo, don Manoel! Aínda que sexa para limpar o sabor a fel, quero, como é o meu xeito, rematar cunha cántiga popular:

Todos os curas é cregos,
debían de ser queimados
que lles din as raparigas
que o amor é un pecado.

Ningún comentario:

Publicar un comentario