Escoite e verá don Paio! A tenda de Eulalia, que estaba nos baixos da miña casa na baixada da Estación, é o invariable pano de fondo dos recordos da miña nenez. Aínda hoxe podo pechar os ollos e revisar recanto por recanto canda unha das partes dela! No fronte, nada máis baixar os dous chanzos que daban acceso á tenda estaba o mostrador de madeira cunha peza móbil a xeito de tampa fixada polo bordo con gonzos para pasar ao interior. Este mostrador tiña no seu fronte un vidro polo que os cativos axexábamos os botes de cristal cheos de lambetadas.
- Lali, déame un patacón de bolas de anís! E que sexan azuis e roxas!
- Iso si que non pode ser! As que saian saen, e da color que saian! Que acaban todas polo chan e logo non as dou vendido!
Un patacón, ben o sabe vostede don Paio, á que tamén chamabamos “perra
gorda”[1],
era unha moeda de dez céntimos de peseta, e con ela podías mercar unha boa
presada delas! Por un pouco máis podías comprar un cadradiño de pan de figo, un
doce que facían con figo en cachiños, semente de sésamo e améndoa moída, posta entre
dúas follas de oblea e envolta en celofán, cun cromo dun dos futbolistas dos
equipos de primeira división; goma de mascar das marcas Cheiw e Bazoka, que
tiña a sona de facer globos máis grandes, “chicle Bazoka estira y explota”, ou
un pirulí da Habana.
Riba do mostrador estaba a balanza de ferro daquelas de dous pratos, co seu
xogo de pesas na caixa cos seus buracos, o surtidor de aceite comestible a
manivela, coa súa chapa de “Hai un xogo de medidas a disposición do público” que
tanto nos chamaba a atención, unha gran caixa de galletas variadas, os chocolates,
con leite e o de facer “á taza”, e unha cesta con barras pequenas de pan para
os bocadillos. Nun lateral unha queixeira coa tapa de vidro e unha base de
madeira, e dentro unha tetilla co seu marmelo e queixo de bola, que moitas mais
variedades de queixo, non había.
Detrás de Eulalia estaban os andeis. Un coas cousas de limpeza, pedramol,
lixivia, e demais, e outra coas caixas de froita de temporada, un par delas
para a froita mazada que vendía a menor prezo. Logo estaban os caixóns das
legumes, o azucre, o arroz, e todo o que se vendía polo miúdo nun cartucho de
papel de estraza. Penduraban do teito chourizos e longaínzas, e a omnipresente
piña de plátanos de Canarias. Á dereita de todo, conforme entrabas de fora,
estaba, sempre pechada, a porta prohibida. Porta que daba ao carto de atrás onde
Eulalia agachaba o café, o rubio de batea e algunha outra miudeza de contrabando.
E logo os contos. Contos por toda a tenda. Dende os vidros das portas de
entrada ata as cordas que cruzaban cada recanto da tenda, de onde colgaban,
suxeitos con pinzas da roupa, os tebeos e novelas gráficas das que xa lle
falara. E montes de novelas de vaqueiros para alimento espiritual dos
carreteiros da estación de ferrocarril. E as de Corín Tellado que algunha vez
tamén vin coller, non sen certa vergoña, a algún deles. A tenda de Eulalia era
a nosa biblioteca; de pago, porque trocar os tebeos tiña o seu (mínimo) prezo,
pero pública porque os dous banzos na entrada estaban sempre cheos de rapazada,
que ler en compañía sempre foi moito máis divertido. A tenda representaba para
uns nenos que non sabían o que era unha biblioteca pública a nosa cova dos
tesouros onde vivían o Capitán Trueno e Sigrid, el Jabato, don Pantuflo, Zipi e
Zape, Carpanta e o reporteiro Tribulete.
Eulalia sempre tivo canda ela can, paxaros e gato. Can pola compañía, que
Eulalia non chegou a ter fillos de seu; paxaros pola música do seu canto, que
os radios ían moi caros para poñer algún na tenda; e gato como o máis eficaz
dos sistemas de control de pragas, que non son soamente eran os ratos, senón tamén
as cascudas e outra bichería miúda. A min encántanme os gatos. Máis que os
cans, que tamén, pero estimo máis aos gatos polo limpos, e independentes.
Limpos os que máis, que andan todo o día ocupados no seu aseo persoal, non
verás gato ningún que queira entrar nun lugar cheo de lixo, nin gato que faga
ás súas necesidades fora do seu areeiro. E orgullosos da súa independencia, que
soamente deixaranse acariñar cando, e por quen, lles preste a eles. A diferenza
dos cans, un gato só comerá cando teña fame, actuará cando o vexa oportuno e
nunca se renderá cando queira conseguir algo.
Pero, non sexamos coma quen fai o aro e non ten o cesto, esbardallando coma unha peixeira! Un can, dous paxaros e un gato tiña Eulalia. Un can de raza indefinida que atendía por Trotski, unha parella de periquitos que non tiñan nome, e unha gata de nome Linda obstinada en manter a súa felina independencia. Linda andaba ao seu aire pola tenda, comendo cando tiña fame, bebendo cando tiña sede e procurando aloumiños e rascadelas no lombo cando tal cousa lle viña en gana. Se non había máis cousas que facer, e consideraba que a súa obriga de eliminación de pragas estaba cumprida ao xeito, liscaba devagar pola porta da tenda, paseniño, procurando que ninguén se decatara da súa marcha, e ousara coutar ás súas arelas de exploración da paisaxe cidadá. O máis habitual era que Eulalia tardara un pouco en caer na conta da ausencia de Linda, pero cando tal cousa acontecía era de ver a cerimonia policial de “busca e captura” que as ordes de Eulalia desencadeaban.
- Trotski! Vai buscar á Linda! −ordenaba a tendeira, con voz firme e severa, pero moderada no seu volume; que o can tampouco necesitaba de moitas arredas para cumprir tan gorentoso traballo.
Trotski era o que poderiamos chamar un can flegmático, máis non pachorrento
ou cachazudo. Tomaba o seu tempo ata para os traballos que mais lle gustaban, como
o de rillar nun óso de vaca da carnicería da señora Sefa; ou este de traer de
volta á Linda. Érache cousa de ver o sorriso pícaro, se que que tal xesto pode haber
na cara dun can, que iluminaba os seus ollos cando entraba pola porta da tenda
coa súa presa collida por unha orella! E non era un día o que isto sucedía,
senón tantas e tantas veces que a probe gata chegou a ter unha ferida na orella
por onde o can a amarraba, para facela tornar á obediencia familiar, sen que nos
cansáramos nunca de rir diante de tal cadro!
Logo Linda morreu, e Eulalia tivo outro gato que levou por nome Tigre. Pero
isto xa é, como di vostede, fariña doutra maquía, que hoxe marcho que teño que
marchar.
[1] As moedas fraccionarias da peseta tiñan
os seus nomes cotiáns. Unha “perra chica” eran cinco céntimos de peseta; unha
“perra gorda”, como queda dito, dez céntimos; un real 25 céntimos e dous reais
50 céntimos.
Ningún comentario:
Publicar un comentario