(Fala Laura)
Eu tomei
conciencia da miña existencia na aldea de Corme, pero segundo souben anos
despois, abrín os ollos á vida na casa duns parentes do avó Manrique na
parroquia de san Paio de Coristanco, razón pola que, polo menos en parte, se me
pode aplicar aquela cantiga que di:
Eu nacín
en Coristanco
En Corme
amores tomei
Casei logo en Ardaña
En Noicela enviuvei.
Con todo,
concibir, no sentido de formar o embrión dun novo ser, seica o fun nalgunha das
praias dos arredores de Bouzas, mais escondida que a do Adro aos inquisidores
ollos das xentes de ben, que nunca faltan para escandalizarse oportunamente.
A miña nai
Ascensión decidira afastarse da confraría do Cristo dos Aflixidos e do seu
alcatreo a cirios revellidos, a ouriños resecos, a vetustos suores, rancias
pestilencias riba das que o incenso non prevalece; deixar dunha vez por todas
aquel antro de intolerancia, gorida de vellos voitres ateigados de podremia e
falsa santidade, rachando con todas as convencións que ata ese momento
aferrollaran os seus nocellos para abrirse á unha vida sen freos.
Que mellor
iríalle de ter conservado algún! Que “sen freos e rodando, a saia vaise elevando”
e o lume de moitas abstinencias non necesitaba de moito cortexo para acenderse.
Que foi na primavera, mes no que as flores agroman, cando deixou atrás o
séquito dás vellas lurpias, e na segunda fin de semana dun mes de xullo, na romaría
de Santa Baia de Alcabre, cando sucederon os feitos que deron o resultado, non
procurado por ningún dos dous participantes, que estoulle a relatar.
Disque meu pai
era o fillo menor dunha das grandes familias de Bouzas, pero iso nunca o
saberei de certo. O que si que o é, e tal recollen máis dunha testemuña, e que,
como o avó nunca foi dos de “vale máis lambendo que mordendo”, entre os proxenitores
dunha e doutro houbo algo máis que palabras, e que se non chegou máis alá do
primeiro sangue non foi por falla de arrestos do avó Manrique, senón pola
oficiosa intervención dalgunhas xentes do Liceo que, con boa intención e
propósito, separaron aos contendentes.
Foi daquela que o
avó, convencido pola forza dos feitos de que nin o malfeitor cumpriría coa súa
obriga, nin os seus pais o forzarían a facelo, artellou levar a súa filla
pequena o máis lonxe posible de Bouzas, a un lugar onde ninguén a coñecera, para
que cando a medra de volume da súa barriga se fixera evidente, non dera pábulo
as rexoubas das moitas lingoreteiras que na vila había. Recordou entón que tiña
un primo da súa mesma idade e moi achegado nos afectos, o Damián, co que
navegara nun palangreiro de altura que andaba a pescada, ata o día no que cada cal
deles colleu amores nun porto distinto, mocearon, galantearon e casaron, o avó cunha
boucense e o Damián cunha bergantiñá.
Afortunadamente o
avó era persoa ordenada e encontrou doadamente o enderezo do Damián, ao que,
por man da súa filla Ascensión, escribiulle unha larga carta contándolle a desgraza,
en forma de fillo non recoñecido, que lle aflixía. Carta que, como Damián era
tamén analfabeto, encargoulle ao seu fillo Martiño que puxera en viva voz o que
querían dicir aquelas “formigas de tinta aliñadas nun papel que mandara o seu
primo Manrique”.
Debeu ser cousa
de ver a cara do Martiño ao ir debullando nas follas da carta as reviravoltas
da proposta! Porque, casualidades da vida!, o Martiño estaba casado cunha rapaza
de moi bo ver e da que estaba moi namorado, pero da que non era quen de obter o
agasallo que máis desexaban os dous na vida: un fillo.
Preñar si que preñaba;
pero ao mes, ou todo o máis dous, todo o construído con tantos traballos íase polas
pernas abaixo! Así que, grazas á proposta que aqueles papeis contiñan todo
cadraba! O fillo inconveniente da súa curmá Ascensión ía ser o largamente
procurado por eles!
Decontado
deseñaron os chanzos da estratexia concreta a aplicar. As dúas mulleres irían
xuntas a un lugar onde ninguén as coñecía, á casa da avoa María, a nai de
Damián, en Coristanco. Alí pasarían ás
dúas os meses do embarazo, real en Ascensión, finxido en Xulia, para volver a Corme
poucos días despois do parto, Ascensión, a miña nai real, ceibe do seu erro, e Xulia,
a miña nai finxida, comigo nos brazos para bautizarme na igrexa de Nosa Señora
dos Remedios e inscribirme no rexistro civil como a filla lexítima de Xulia Castrexo
e Martiño Infesta, os que pensei que eran meus pais ata a morte de Ascensión.
Lémbrase don Paio
cando nos miramos no cemiterio de Bouzas? Andabamos cada un de nós
profundamente somerxidos no océano dos nosos pensamentos, alleos á realidade exterior
como se a mirásemos por un escafandro de mergullador. Vostede, aparentemente
entretido lendo nomes e epitafios nas lápidas, para non pensar na brutal
realidade do refrán que di que “máis veces un amigo é un irmán que un irmán un
amigo”, e “viño e vinagre irmáns son: un vai á misa e o outro, non”. Eu aínda demasiado
estragada polo que a miña nai Xulia revelárame ao recibir o telegrama coa nova
da morte da tía Ascensión, intentaba dirixir o meus pensamentos ás semellanzas e
diferenzas entre os meus dous pobos, Corme e Bouzas. Dous Corme, Corme-Porto e Corme-Aldea
separados non só por dous quilómetros de camiño senón pola actividade,
agropecuaria no Corme orixinal e pesqueira no seu apéndice mariño onde viviamos
nos. E dous Bouzas. A gran vila mariñeira, deitada a rentes do mar, e o “Bouzas
de arriba” de campesiños e labregos onde está o cemiterio!
Eu ben que o vin
don Paio! E sei que vostede tamén decatouse da miña presenza! Pero tanto e tan
mal me falaran de vostede, da súa militancia nos exércitos do diaño, tanto
pesou en min a actitude da miña verdadeira nai coa súa, negándolle a axuda
cando máis o necesitaba, que collín medo. Collín medo e acubilleime coma un
fureliño detrás dun alcipreste e, coma vostede, non agardei polos borboriñares do
crego, que tampouco son eu ovella dese rabaño.
Foi tempo abondo
despois cando os ventos propicios o levaron ata o meu posto, que era a da miña
nai Ascensión, tiven o gusto de venderlle uns escarapotes que serviron para
facer, ademais dun pastel, esta xuntanza pola que levo devecendo desde que cheguei
a esta a miña segunda terra de Bouzas.
Disque “tempo,
vento, muller e fortuna, axiña se mudan”. Eu dos outros tres non podo acreditar
tal, pero desta muller que ten aquí diante non agarde mudanza, que vaime ter
agarimosamente á súa beira cada vez que o necesite.
A folla da
ulmeira vira,
pero eu
non hei de virar.
A folla
deixou ao olmo,
eu a ti
non che hei deixar.
Ningún comentario:
Publicar un comentario