.png)
Mire que lle digo
don Manoel! Lembra o que lle contara de Alcides o Portugués, o meu compañeiro
no Andoriña do avó? Si ho! Alcides, ao que levaran detido para Portugal por bigamia…
Xa sabía eu que tiña
que acordarse de el! Pois o que son as cousas! Alguén que leu o seu relato e
tiña información dous seus protagonistas, deixouse caer pola taberna nestes
días. Viña na súa procura, don Manoel, con non moi boas intencións, supoño, e con
non moi boas maneiras, acredito.
O certo é que tampouco
eu entendo moi ben as razóns que tiña para querer falar con vostede, cando era evidente
que fora precisamente eu o que lle contara a vostede a historia do Alcides.
Supoño que con aclararme a min que a denuncia non fora cousa do seu tío Marcial
non era abondo, e que necesitaba que vostede corrixira a versión escrita, a
única que realmente ten valor nestes tempos nos que tan pouco aprecio se ten á
tradición oral.
Inviteille a
sentar comigo, e tomar un viño mentres agardabamos a súa pouco previsible chegada.
Bastián, que tal era o seu nome era un mozo groso e zoupeiro, cun ollar pampo
como o dunha vaca mirando para o tren. Viña feito un touporroutou, descoidado na vestimenta e lordento na súa
hixiene persoal.
—
O meu
tío Marcial era unha boa persoa — espetoume nada mais encher a boca cun par de
talladas de polbo—. Quen ten cu ten medo, e os tempos non eran para os
valentes, que os afoutos ían decontado a sementar ás cunetas!
Calei. Non tiña intención
ningunha de entrar a xulgar a actitude dalgúns que cambiaran da súa afiliación do
sindicato de Obreiros da Industria Pesqueira pola da Falanxe Española.
—
Ben o
sei! Meu pai foi un deses.
—
Morrer
é doado se outros deciden por nos! E atreveríase a asegurar o que faría o seu
pai se tivese a oportunidade de elixir?
—
Morrer
non é doado nunca; e menos se son outros os que deciden por nos, cal é o intre
no que imos morrer! E creo que vostede veu a esta taberna a falar do seu tío,
non do meu pai.
Visto que o palangre
que tan imprudentemente largara enganchara unha brazolada en mala pedra, o Bastián,
que gordo era pero non parvo, recolleu decontado o aparello, que tampouco viña
con gaña de retesía, senón de aclarar as boas razón que levaran ao seu tío
Marcial a presentar a famosa denuncia por bigamia contra o Alcides.
Empezou por
aclararme que por moito que o Marcial tiña o noxento costume de facer escarnecemento
do mariñeiro da «Andoriña», tiña ao Alcides en grande estima, actitude
correspondida por aquel, e que non cambiara cando o seu tío veuse obrigado a
poñer a camisa azul para poñerse a cuberto das acusacións de desafección ao
Réxime. E que nunca houbo o das denuncias porque o seu amigo Alcides non
gardara o xaxún nin a abstinencia dos venres, preceptos que tampouco el
gardaba, que militante xa non, pero ateo continuaba a ser.
Tan ateo e
anticlerical como os máis dos seus camaradas de «Escuadra». E a dicir do
Marcial “pouco coidadosos co que dicían baixo os efectos do alcol” que fora na
taberna onde soubera por esas linguas de víbora dos planes de subir unha desas
noites pola chabola da Redomeira a cachar ao Alcides e darlle un “amigable” paseo
nocturno. Recordou entón o que Alcides lle contara da muller que deixara en
Lisboa, chegando rapidamente á conclusión que o único xeito de librar ao seu
amigo das gadoupas da Falanxe, era metelo nas da Policía cunha denuncia por
bigamia. Tal fixo, e aquela mesma noite os que petaron na porta da chabola de
Alcides foi a policía, e non as «Escuadras da morte». Unha vez que a maquinaria
da burocracia policial se puxo en marcha informando á policía portuguesa da
detención do Alcides, as posibilidades dos falanxistas de atrapalo
desapareceron por completo.
Foi entón cando
algún dos seus compañeiros do pósito, recén mudado en Confraría, dixo aquelo tan
inxusto de a lingua do amigo malo, corta máis que un machado. E o tío
Marcial tivo que aturar que a totalidade deles non lle perdoaran a denuncia. E
vivir un día e outro sen poder contar a verdadeira razón dela. Nin o feito de
que o tribunal declarara inocente ao Alcides do delito de bigamia, porque o
matrimonio portugués nunca se levara adiante, e a muller estaba casada e con fillos,
pero con, e de outro home. Así que Alcides quedou ceibe e ao pouco xuntou uns cartos
e puido coller un vapor en Lisboa e emigrar a Río de Xaneiro, na República
Federativa do Brasil.
E mire que lle
digo, don Manoel. Rematada a historia e aínda ausente vostede, acordou o
Bastián marchar todo rufo do deber cumprido. Quedei eu tamén satisfeito da
experiencia, coa miña nova alfaia que contarlle cando viñera ao do Miguel.
E agora que a din
rematado quedo pensado como podía coñecer Bastián a verdadeira historia do
Marcial, se o nome do oficinista do pósito que denunciara ao Alcides, non foi
nunca o de Marcial.
Aló na
banda do río
ten meu
pai un castiñeiro,
bota
castañas no outono,
uvas no
mes de xaneiro.
