xoves, 13 de xaneiro de 2022

Cantar coma un xílgaro!


Mire que lle digo, don Manoel! Ben, ben, o que é cantar coma un xílgaro, cantaba Maruxa, a filla de Ascensión, unha peixeira de Santa Baia de Alcabre que completaba os seus magros ingresos familiares coa venta do tabaco do “entrepot” do seu home.

Ascensión tivera antes de casar unha brevísima vida artística como soprano na Sociedade coral «La Oliva». Vida artística que tivo que abandonar por esixencia do seu mozo, un mariñeiro do Berbés tan garrido como falto de luces, que puxo tal condición convencido de que o noivado outorgáballe esa autoridade. E cabe dicir que Ascensión, filla ao fin da ideoloxía do seu tempo, no puxo á demanda moita oposición, que xa se sabe que nestas cousas non todo é culpa do home, que a opinión de Ascensión algo contaría no resultado! Que moitas veces dicimos que facemos tal ou tal outro desatino por amor, cando ben sabe don Manoel, que o amor para ser tal non pode ser un camiño de sentido único!

Anos despois Ascensión recibiu, do ceo dicía ela, a recompensa aos seus soños e renuncias que deixara como flores murchas deitadas ao pé do altar da igrexa de Alcabre o día da voda: unha filliña cunha voz e un gusto pola música que engaiolaba aos mesmos paxaros á que puxo por nome Maruxa. E o cura bautizou como María, que a igrexa católica apostólica e romana non está por esas modernidades.

Vostede é moi novo para recordalo pero alá polos primeiros anos da década dos cincuenta suprímese a cartilla de racionamento. E zas!, xa non hai fame en España. Xa non hai fame oficialmente porque os cartos das axudas norteamericanas pola instalación de bases militares se quedan nas poutas duns poucos, e pouco mellora a situación da xente do común. Un pouco si. Abondo como para que algúns menos probes que os demais puideran mercar un daqueles aparellos de radio que algúns chamaban, sen saber moi ben por que, superheterodinos. Que se ben non quitan a fame a distraen, e algúns dos concursos aínda a alivian! Como o de “Chocolates la Perfección” (la perfección del chocolate) en Radio Vigo.

E dun destes concursos de Radio Vigo vai precisamente, o noso relato! Un de cancións que non podo recordar se tamén estaba patrocinado ou non pola citada marca de chocolate, que a memoria ten estas cousas cando un ten máis camiño andado do que lle queda por andar.

O que si recordo era que o concurso tiña como dúas fases. Na primeira os concursantes cantaban con público no salón de actos que a propia emisora tiña ao efecto, ou facíano por teléfono dende casa. Dende a casa ou máis ben desde algún comercio da súa confianza, que dispoñer de teléfono propio non estaba ao alcance máis que da xente de moitos posibles! Rematadas as actuacións do día o público presente, e os ouvintes que quixeran facelo telefonicamente, puntuaban a cada un dos aspirantes establecendo deste xeito ás súas preferencias. A segunda fase, ao finalizar a tempada, se facía unha gala multitudinaria no teatro García Barbón con os concursantes que tiñan máis puntuación, na que outorgábanse os diversos e substanciosos premios as distintas especialidades.

Maruxa fora unha mociña sen complexos, sempre leda coma unha carricanta, que bailaba con xeito e cantaba con xenio diante de calquera sen máis que llo pedira. Pero Mudam-se os tempos, mudam-se as vontades” e Maruxa medrou de moza a adolescente e co período que sinalaba este paso de nena a muller chegaron os medos e as vergonzas, e o poñerse máis vermella que a doa das xibardas con que calquera lle falara ou simplemente ollara para ela. Se Maruxa estaba a cantar pola casa mentres facía ás súas tarefas bastaba que escoitara o murmurio dunha voz allea ou un mínimo ruído pola casa para que deixara de súpeto de facelo. Malia a todo, os premios do concurso de voces de Radio Vigo eran tan atractivos que Ascensión convenceu a súa filla para que participara no concurso chamando por teléfono dende a rebotica da farmacia de don Miguel, un dos máis ferventes admiradores do seu arte canoro. Así que Maruxa, obedecendo o consello da súa nai, encerrouse baixo sete chaves na rebotica da farmacia, e naquel silencio e soidade ceibou de novo a súa durmida voz. Non teño que dicirlle, don Manoel que a súa puntuación foi a máxima posible, superando con moito a dos mellores.

Convencela para que participara na segunda fase no García Barbón foi peor que un dos sete traballos de Hércules! As forzas vivas do barrio sumaron esforzos en convencer á mociña do necesario que o premio era para os seus pais, argumento este moito máis forte para Maruxa que a posible gloria de gañar o concurso. E a petición do fillo de don Miguel o boticario, que estudaba en Compostela e viñera para escoitala cantar nun escenario, foi o argumento definitivo para que Maruxa dera o definitivo si á súa participación.

Chegou o día. Ben sabe vostede don Manoel que cando unha persoa está relaxada atura ben a gana de mexar. Pero cando está nunha situación de ansiedade a cousa non é tan sinxela, e isto foi o que lle pasou a Maruxa. Cada vez que o rexedor lle anunciaba que se achegaba a súa quenda Maruxa apertaba as pernas xemendo “que me mexo, que me mexo!” Ata que non tivo outra que saír porque xa non quedaba ninguén para actuar.

A orquestra ataca os primeiros compases do tema. O director dálle a entrada, pero Maruxa está noutro mundo onde nin se escoita a música nin hai director. Os golpes da batuta no atril semellan espertar a Maruxa que por primeira vez parece decatarse de onde está. “Da capo” di o director dirixíndose os músicos. E máis baixiño para Maruxa: “veña rapariga! Ti podes!” Pero non é certo: Maruxa non pode. Si que comeza a cantar pero coas poutas do medo apertándolle a gorxa ninguén é quen de afinar, e Maruxa sabe que está fora de ton, e os saloucos interrompen o seu canto.

E diante da situación non hai outra que baixar o pano e parar o concurso, mentres que, coma sempre, a masa divídese en dúas faccións opostas. As bestas que comezan a rir e alcumala, e a boa xente que entenden e comparten a decepción da rapariga. Un galiñeiro que cacarexa, berra, apupa e asubía, e unha platea na que os máis calan e algúns protestan pola actitude dos bárbaros. E ao final, cando os insultos dalgúns superan xa os límites admisibles e se lanzan os consabidos desafíos de “baixa se tes ovos” esube se os tes ti”, montouse unha pelexa que a piques estivo de dar cos pelexadores no cuartel dos grises, acusados de alboroto público.

E mire que lle digo don Manoel! Que aquela noite Maruxa volveu a casa acubillada por un brazo do seu pai, mentres, por primeira vez en moito tempo, Ascensión colgábase do outro, orgullosa da forza e enerxía do seu home.

Non te troco meu meniño,

non te troco meu amor;

nin pola prata da lúa,

nin polo ouro do sol.

 

Ningún comentario:

Publicar un comentario