O peto gañador (1)

(Fala dona Lola)

Escoite e verá don Paio! Porque algunha historia máis do meu barrio da Estación heille de contar se tal cousa lle presta. Aínda que desta volta o conto non teña por protagonista a ningunha daquelas persoas tan peculiares das que xa lle teño falado, moitas delas clientas da tenda de Eulalia ou dalgunha outra das da contorna. Non don Paio! A historia que voulle relatar vai de min mesma, da miña propia experiencia, nun tempo moi afastado e nun lugar moi achegado.

O tempo, o penúltimo domingo de outubro dos meus felices once anos. O lugar onde comezan os feitos, o desaparecido colexio de San Xosé de Cluny, na parcela do inicio da Gran Vía que hoxe ocupa un xeriátrico de irrelevante arquitectura. Moi acaída, por certo, ao carácter actual desta cidade arrebatada da memoria de si mesma por unha corporación municipal de pequenos mequetrefes sen raíces que ao pór a garabata xa non saben afirmarse no amor dos devanceiros.

E digo “penúltimo domingo de outubro” porque esa era precisamente a data na que saíamos a “postular” para o DOMUND. Armadas algunhas con petos de louza esmaltada pintada a man, e de madeira vernizada as menos afortunadas, saíamos á rúa alborotando como cotovías ás que abriron a gaiola, a pedir diñeiro “para as misións”, estendendo cara aos sufridos viandantes a cabeza dun chinés, dun negro —zulú ou hotentote, que había dos dous— ou dun indio americano. Cabezas para levar de moitos outros pagáns non tiñamos. Aos “mouros” non había quen os convertera a fe verdadeira, que xa os tiveramos que botar de España fai uns poucos anos, e dende aquela non nos tiñan moita querenza. E de xudeus, nin falar!, que eses mataran a noso Señor! Protestantes tampouco, que eses son a competencia e non hai peor acha que a da mesma madeira.

Estendendo unha cabeza se tiñas sorte! Ou se eras moi boíña, case en olor de santidade. Ou se eras filla de papá, que entón si que a tiñas segura. Porque, aínda que saíamos en parellas como a Garda Civil, non había cabezas para todas, e aquelas que non tiñamos ningunha das características enumeradas, ou eramos tan trastes e afeccionadas ás falcatrúas como a miña compañeira Mamen o eu, xa sabiamos que íamos ter que conformarnos coas caixas de madeira vernizada cunha fenda na tampa e un pequeno cadeado que xa lle citara.

Un cura viña uns días antes á capela do Colexio a contarnos temas e materias do DOMUND non moi doadas de entender para as nosas mentes infantís. Recordo cousas como que o Papa de Roma nos pedía que rezáramos ferventemente ao Señor para acelerar o seu reinado no mundo; ou pola evanxelización dos pobos e a propagación da fe. E que os misioneiros, para ir polo mundo adiante a converter os infieis, necesitaban moitos cartos, o que era un problema formidable. Nos non entendiamos nada! Que como se acelerara un coche o tiñamos claro, pero como se aceleraba un reinado? E por que os cartos eran un problema formidable? Problema? Pois se era dios facía así e así, como o mago Mandrake, e xa tiña todos os cartos que quixera!

Pero tampouco aquelo nos quitaba a gana de saír en “cuestación”, cousa que non tiña nada que ver con subir ao Castro, senón coa “petición ou demanda de esmolas para un obxecto piadoso ou benéfico”. Porque podías elixir a túa compañeira, e eu podía pasar días enteiros a rir coas cousas de Mamen, e Mamen a rir coas miñas! Así que saimos á rúa, ao asalto do persoal, suplicando con a nosa mellor cara de nenas boas unha esmola para o DOMUND. Se o asaltado abría o corazón e a carteira, e metía unha moeda pola fenda, regalabámoslle un sorriso e unha bandeiriña suxeita nun alfinete para a lapela. Iso para os xenerosos. Para os cutres e mesquiños que aceleraban o paso sen tan sequera ollar para nos, cello engurrado e unha mofa, chacota ou escarnio con abaneo de dedos e polgar no nariz, cando a distancia entre a nosa posición e a do burlado fora abondo segura.

Pero ese día, don Paio, caía auga coma se a botaran do ceo a caldeiros, e pola rúa non había moita xente a quen poñer o peto diante. As horas ían pasando e as dúas comezabamos a poñernos nerviosas, porque o noso peto aínda estaba case que baleiro, e cando rematara a xornada e os abriran todos para saber quen era a equipa gañadora fariamos, coma sempre, o ridículo! Na nosa inocencia pensabamos que se nos aplicabamos moito poderiamos gañar unha das diminutas medallas de peltre ás mellores, cando a cruel realidade era que o que enchía os petos non era o traballo na rúa senón o traballo na casa, porque eran os pais, os avós, os tíos e o resto de familiares e amigos, os que enchían os petos de cartos, mentres que as que dependiamos da xenerosidade dos que, coma nos, non tiñan outra que mollarse nun día de chuvia, non tiñamos a máis pequena posibilidade de gañar.

Así que, as horas ían pasando e os cartos non medraban. Molladas como pitos, gorecerámonos nun portal da rúa do Príncipe, esperando que a chuvieira amainara na súa violencia cando vemos ao lonxe avanzar cara onde estamos nos a un crego armado cun daqueles enormes paraugas aos que chaman “parroquias”. Dubidamos. “Saimos ou non?” “De molladas ao río”, decidimos e imos cara el.

—      Padre, unha esmola para o DOMUND!

O cura ergueu a testa que levaba baixa por mor da chuvia e mirounos de fite. Vostede sabe don Paio, aquel vello dito de “se as miradas mataran...”? Pois se tal fora non estaría hoxe aquí falando con vostede.

E mire que lle digo don Paio! Aínda teño marcada a ferro na miña memoria a mirada deste cura fariseo, a mirada daqueles que cren que Deus está do seu lado, e que cando rezan é para darlle as grazas por non ser como o resto dos homes e mulleres que o rodean. Deus daralles a razón. Non lles cabe a máis mínima dúbida.

O cura de Coia é xastre,

o de Bouzas mariñeiro.

O cura da miña vila

Ten un ollar traizoeiro.