Fina fala do seu curto noivado.

Pouco che podo contar, miña filliña querida, do meu noivado co teu pai, o meu benquerido carrilano portugués, que pouco tempo deume a vida para estar xuntos! Vinte días mal contados dende o primeiro domingo de xullo no que João foi falar co meu pai para acordar as datas do casamento ata o malfadado día que tanto me custa traer á memoria. Ese día no que os ventos revoltos dos enfrontamentos entre obreiros e patróns transformáronse nunha tempestade de odio e rancor que levou por diante as vidas de tantas boas xentes que non fixeran mais que organizarse e reclamar o que lles deberan ter dado de seu!

Mais antes de chegares aos tempos das desgrazas, déixame continuar o relato onde o deixara: no día que o vin coa súa gaita mirandesa e as súas maneiras virís, subido no estrado dos músicos para tocar cos seus dous acompañantes as pezas necesarias para que o baile do domingo, na taberna do Avelino o Fanchico, non se tivese que suspender pola ausencia dos músicos que se contrataran.

Aquela primavera de 1936, viñera cedo de mais, e nin marzo amolara nin abril esfolara, que xa chegara maio tan longo que sodes, que morro de fame e morro de amores. Ao domingo seguinte viñeron os gaiteiros de sempre e o João, que decatárase do moito que o miraba cando estaba a tocar, esqueceu os medos, procurou no seu interno a coraxe necesaria, e, nun fío de voz, pediume para bailar. E eu, miña filla, esquecín as mañas que a túa avoa me ensinara, e dinlle a resposta que os dous estabamos a soñar.

Envexa de tod' as mozas,

Cando xuntos vén ou ván,

Moitas ó son d'o pandeiro

Cantábanll' este cantar:

“Non te chegues moit' ó lume,

Volvoretiña real,

Non te chegues moit' ó lume,

Mira que te vas queimar.”

Mais fan tanto caso d' ésto,

Tanto d' esto se lles dá;

Como si rousara un carro,

Como si ladrara un can.

Aquela nosa primeira tarde foisenos nun único baile que durou ata que os músicos nos berraron que tiñan que marchar. Dende aquela os días para min foron de dúas velocidades: seis días de carro cansón e un de lume no piñeiral. Lume, miña filla, que non tiña que ver coas naturais calores da mocidade, non labarada nin queimada de restrollo, senón lume de carozo, porque, se ben o meu enamoramento primeiro entrou polos ollos, decontado afirmouse pola súa forte e afectuosa personalidade, polo seu falar lento e pausado, e por riba de todo o seu xeito de argumentar na defensa das súas conviccións sen escarnecer as dos demais.

Nada mais me permite o natural recato que debe existir entre unha nai e unha filla, contarche dos nosos namoros e galanteos. Soamente que amabámonos coma dous pombos, e que todo o tempo era pouco para estar xuntos e que o noso maior anceio era formar unha familia e vivir xuntos ata chegar a vellos. Como eu sempre fun unha muller relixiosa pedínlle casar na igrexa cousa á que él, que era ateo, non puxo ningunha obxección.

O que si a puxo, non algunha obxección senón unha total oposición, foi don Xosé, o párroco de Campobecerros, que daquela tiña a edade de cristo pero non a súa tolerancia.

(Estrofas do poema de Manuel Curros Enriquez, Unha voda en Einibó)