Eulalia, a da tenda de contos. (2)

 

(Fala dona Lola)

Escoite e verá don Paio! Nun lateral do fielato da estación de Vigo, da que lle falei no conto anterior, había por catro ou cinco escaleiras nas que adoitábamos a sentar ata rematar o bocadillo e a froita da merenda; condición indispensable imposta pola nosas nais antes de poder xogar. E aínda que os libros da época se obstinen en contar que daquela as nenas andabamos por un lado xogando con bonecas e cocinas, a xogos tranquilos, relacionados coas tarefas do fogar que todas soñabamos en crear, e os nenos por outro cos seus xogos de acción como a billarda, os birlos ou as “carrilanas”, o certo era que moitos nenos xogaban con nos á mariola, a corda ou a goma, e nos con eles á buxaina ou ao “gua”. E todos xuntos ás lombas, o brilé ou pés quietos. Por non falar de “polis e cacos”, o “escondite” e un, un pouco máis arriscado, que eu practicaba con especial mestría: os equilibrios riba dun dos barrís que os taberneiros deixaban almacenados na explanada ata encher un vagón con eles para devolvelos á súa procedencia, e que en tanto colmaban aquela parte da praza dun estraño recendo a viño e taberna.

Como ás máis das tendas de barrio daqueles anos de miseria, Eulalia agachaba na parte traseira, disimulada detrás dunhas caixas vellas, algúns produtos de dubidosa orixe. Café Sical da outra banda do Miño; un pouco de Winston “de batea” e algunhas cousas de comiso que un garda civil de aduanas, amigo do seu home, depositaba na tenda para a súa venta ás persoas de confianza. Aínda que o certo é que todas aquelas mercadorías so servían para meter o desasosego no corpo de Eulalia, á que aquelas cousas gustábanlle menos que a auga aos gatos. Máis axeitado ao seu carácter e ideas era aquela outra actividade cotián do quilo de patacas, un cartucho de fariña e outro de azucre, e “apúntamo na libreta ata que o meu home cobre o salario da semana”, que ter que estar sempre coas pantasmas da policía axexando na caluga era máis malo de aturar que á señora Virtudes!

A señora Virtudes, a “cangallo” por mal nome, era unha das clientas de a diario. Unha muller grosa e sempre suorenta que tiña por costume, odioso onde os haxa, de picar nas uvas do acio que Eulalia tiña no mostrador, mentres agardaba que a tendeira completara a comanda. Picaba e picaba nelas como quen anda coa cabeza enfaenada en cousas de moito fundamento, ata que non deixaba delas máis que o cangallo. Cando dona Virtudes entraba á tenda, os nenos da estación deixabamos o que estiveramos a facer para poder asistir, mortos de risas, ás rifas entre tendeira e cliente por mor de tan noxento hábito.

Pero se algún cliente facía suar frío á nosa Eulalia era ao señor Amaro; era velo baixar polo muro da estación e comezar unha frenética actividade de ocultación de mercadorías, non moi doada de entender se non sabías quen era o señor Amaro, e que hábitos vestía. Porque o señor Amaro, don Paio, era, a dicir das xentes ben informadas, inspector de Facenda.

Un deses días nos que estaba sentada nun dos banzos da entrada da tenda, lendo un dos tebeos de aluguer, entrou pola porta un home baixiño e osudo, pelo negro engomado peiteado cara atrás, que lle daban á cara unha expresión cruel, subliñada polo omnipresente bigote fino, case un trazo de lapis, dos homes do réxime: o señor Amaro.

-     ¡A los buenos días! -saudou o señor Amaro en castelán, por suposto!

-    ¡Buenos días! -responderon ao unísono Eulalia e a Pilar, que tamén estaba na tenda; eu nada dixen porque os nenos daquela viviamos nun mundo paralelo aos maiores, e raramente entrabamos no deles sen invitación previa.

-     Le veo hoy muy poca fruta, Eulalia. ¿No le quedan pavías?

E antes de que Eulalia puidera contestar, abre a Pilar a súa bolsa da compra e ensínalle ao señor Amaro a cobizada froita:

-      Leve, meu señor, leve desa froita que está deliciosa!

-   Disculpe don Amaro. -intervén rauda a tendeira -Me acaba de llegar a aún no he tenido tiempo de ponerla en el mostrador. ¿Cuánto le pongo?

-    No sé ... Ponme lo que tengas, que a mi señora le gustan mucho las pavías.

Non ben saíu pola porta o señor Amaro que xa estaba Eulalia a berrar coa Pilar:

-   Seica non sabes calar, cona! Non ves que non llas quería dar!

-   Como é iso de que non llas quería dar? Pois non a entendo!

-   Que é o que non entendes! Que este home colle o mellor da tenda, dime que o apunte, e logo nunca paga!

-   Como dis? Que non paga as pavías?

-  Nin as pavías nin nada do que leva! Que non sabes que é inspector de facenda! El non mira para o SICAL e outras cousas de estraperlo que teño, e eu non reclamo o pago de todo o que me debe!

Xa ve don Paio! Do ut des! Que ben sabe vostede que “máis vale o que deixa a seca que o que leva a chea” e que “cando moe o pobre, sempre fai aire”, que non sei se ten moito que ver co conto pero viume a cabeza e “mellor deitalo fora que podreza dentro”.