Gorxa de xílgaro.

Canta ti, gorxa de xílgaro,/ que a de merlo xa cantou,/ o cantar é alegría,/ eu sempre a cantar estou 

Mire que lle digo, don Manoel! Nada coma ter amigos investigadores! Así que o seu avó Manoel, a máis de pintor de mérito e contador da sociedade cultural «La Oliva», exercía nela tamén de tenor! Ben vexo que “fillo de peixe nadar sabe!”.

Concordo coa súa emenda, don Manoel! A herdanza da parte financeira para o fillo e a artística para o neto, que non o vexo a vostede anotando pagos e cobranzas, manexando ingresos e gastos, activo e pasivo, patrimonio e matrimonio. Non digo que vostede non soubera preparar os informes dos estados financeiros, a documentación necesaria para o cumprimento das obrigacións tributarias e todas esas tarefas propias da mellor administración societaria, soamente que penso que está menos na súa natureza.

Pois tamén tería o seu aquel que o seu avó Manoel houbera coincidido no coro coa Ascensión, a nai daquela rapariga á que chamaban o “xílgaro de Alcabre” cuxa historia vai tempo abondo que lle contara. Recorda? Que non? Que si que recorda pero pensa que non coincidiran? Pois tampouco levareille a contra que a diferenza de idade, agora que boto ás contas, semella abondo como para estragar o meu devezo.

Xa lle contara, don Manoel, que Ascensión era unha das mellores sopranos que «La Oliva» tiña no seu coro, á que, pola súa precisa afinación e dominio das dinámicas, encargaban sempre a parte solista das pezas. E lembrará tamén que a moita exposición a que tal virtude a obrigaba, non era moi do gusto do seu mozo, un garrido mariñeiro do Berbés moi sensible ás chacotas e escarnios dos seus compañeiros de faena. E que os boureos dos seus conmilitóns tanto mallaron no ferro frío da súa imaxinación que, ateigado de ciúmes e investido da autoridade que a condición de aspirante a consorte outorgáballe, puxo a Ascensión a condición de abandonar esa actividade —das poucas gozosas e gratificantes que a probe tiña— para que el persistira na súa intención de desposorio.

E malia que tal imposición era unha vella coñecida entre as mellores voces femininas do coro, e confirmando o vello dito de que os únicos que aprenden en cabeza allea son os barbeiros, a nosa Ascensión puxo o amor coma arreda para arriar a súa vontade ao gusto do seu home.

E mire que lle digo, don Manoel! A decisión foi saudada cun leve múo de asentimento por parte do pai e un sabio comentario por parte da nai.

—      Ti verás o que fas, miña filliña! Pero non esquezas que cando casas compras o animal polo rabo pero despois tes que aturar o porco completo.

Nada máis hei de engadir a tan sabio consello, salvo a copla en octosílabos a que tan afeitos temos aos nosos lectores.

Vállame Dios, como canta,

a sereíña no mar-e;

os mariñeiros dan volta

solo pola ouvir cantar-e.