O Deán de Celanova

Mire que lle digo, Don Manoel! Cando falei por boca de outro, que fora un Deán de Celanova o que traducira os latíns do ara sepulcral do Filipe, alguén, que sabe destas cousas de igrexa que a min se me escapan, veume a dicir que un Deán é o crego que preside o Capítulo de canónicos nas catedrais. Sen ganas de porfiar teño que dicirlle que tamén puidera ser que o tal Deán fora nacido en Celanova, ou aínda que houbera tal cargo no Mosteiro, que na regra de San Bento, un deán era o xefe dun grupo de dez monxes. E, mire que lle digo, Don Manoel! Que na procura dunha resposta ao do Deán, atopei na Regra de San Bento, ora et labora, un texto que, se teño sorte, vostede non coñecerá. Fala de que hai catro castes de monxes. Os cenobitas, os anacoretas, os sarabaítas, e os xiróvagos. Dirá vostede que teño mais mais intención que un porco bravo, pero copiei as dúas últimas para que vostede lle puxera os nomes, se pensa, coma min, que as xentes son coma as aspas do muíño, moito virar para estar sempre no mesmo sitio.

A terceira e pésima clase de monxes é a dos sarabaítas que, como ensina a experiencia, non foron probados por ningunha regra como ouro en crisol, senón que, maleables como o chumbo, aínda seguen sendo fieis ao mundo cos feitos, e nótase que enganan a Deus ca súa tonsura. Viven de dous en dous, ou de tres en tres, ás veces sós. Encérranse sen pastor, non nos apriscos do Señor, senón nos seus propios, pois teñen por lei os seus caprichos. O que se lles antolla chámano santo e o que non lles agrada considérano ilícito.

A cuarta clase de monxes é a dos que se chaman xiróvagos, porque se pasan a vida virando por diversos países, hospedándose tres ou catro días en cada mosteiro. Sempre están de viaxe, nunca estables, serven á súa propia vontade e aos praceres da gula: en todo son peores que os sarabaítas. Do seu estilo de vida tan lamentable é mellor calar que falar.