mércores, 18 de xaneiro de 2017

Se non é Bou e Baka!

Mire que lle digo, Don Manoel! Que, tamén nas cousas do mar, cadaquén ten a súa opinión sobre o que é unha cousa e outra, e eu téñolle a miña. Que se entre os mariñeiros de dous portos tan achegados coma o Berbés e Bouzas nonos damos postos de acordo, pense o que nos pasará cos mariñeiros do Océano Índico. Para os mariñeiros de Bouzas un bou é, en primeiro lugar unha arte de pesca de arrastre remolcada. Unha especie de saco que unha ou dúas embarcacións arrastran polo mar intentando enchelo con peixe que poda haber na zona. Ao saco compre manterlle a boca aberta para que entre o peixe. O de mantela aberta en vertical é ben doado; faise unha relinga de cortiza na parte alta da rede e unha de chumbos na parte baixa. Para mantela aberta en horizontal se utilizaba unha vara transversal, suxeita aos calós das ás, de onde recibe o seu nome: “bou de vara”. O tamaño da arte dependía da capacidade de arrastre, vea ou remos que a embarcación puidera asegurar. Na época na que nas rías entraba moito peixe alguén pensou, con acerto, que con dúas embarcacións podíase arrastrar unha arte moito maior, turrando canda unha delas dunha á, e sen a limitación de ancho que a vara implicaba. A isto se lle chamou “traballar en parella”. O traballo en parella non é doado porque compre manter o mais constante posible a distancia entre os dous barcos e que dúas tripulacións teñan a mesma boga, ou collan o vento do mesmo xeito non é doado. Cando os barcos comezaron a ter máquinas para a súa propulsión se fixo posible arrastrar unha rede grande cun barco so, a boa marcha, de xeito que a propia velocidade mantivera aberta a boca da rede mediante unhas “portas” colocadas de esguello ao sentido do arrastre. A este procedemento se se chamou “pesca ao bou” e ao final deu orixe a un tipo de barco, coa maior parte da obra morta  na proa para deixar espazo á popa para os aparellos e as capturas. Cando os estaleiros se transformaron para poder facer os barcos de pesca de ferro, os bous puideron marchar a pescar fora do abrigo das rías. A este lle chamabamos “bous de altura”, e o Eva era un deles. Na ría tiñamos ademais outro tipo de barco semellante, feitos nos estaleiros vascos, aos que eles chamaban “baka” do euskera "bakar": solitario.

E, mire que lle digo, Don Manoel! Tan semellante que dende o peirao non había quen os distinguira polo que deu orixe á ben coñecida expresión: “se non é bou e baka”

Ningún comentario:

Publicar un comentario